Wrocławska Grupa Obrączkarska ODRA: Po co zakładamy kolorowe obrączki?

fot. Tomasz Mokwa źródło:http://www.stornit.gda.pl/oop.php

Odpowiedź jest bardzo prosta - żeby obrączkowane ptaki łatwiej zostały zidentyfikowane. Po co chcemy, żeby były łatwo zidentyfikowane? Żeby dawały więcej wiadomości powrotnych (odczytów). Od zawsze głównym celem obrączkowania jest uzyskanie wiadomości powrotnej o obrączkowanym osobniku (⇾ informacje o obrączkowaniu ptaków). Kolorowe obrączki z większym i czytelniejszym kodem ułatwiają osiągniecie tego celu (kolor obrączki jest również elementem kodowania).

Nasuwa się więc pytanie, dlaczego nie zakładamy kolorowych obrączek wszystkim obrączkowanym ptakom? System kolorowego obrączkowania oprócz wielkiej zalety, ma też ograniczenia. Im krótszy kod na obrączce tym mniejsza liczba kombinacji, przekładająca się na mniejszą liczbę obrączek, które można użyć. Kody są generowane i wydzielane w jednej centralnej bazie na całą Europę (a może nie tylko na Europę?). Dlatego na znakowanie konkretnego gatunku w danym kraju musi być przygotowany projekt naukowy, oczywiście na podstawie którego powstają publikacje. Na stronie European colour-ring Birding można znaleźć informacje o większości projektach kolorowego znakowania ptaków w Europie. Są też strony dotyczące konkretnych projektów, jak np. www.geese.org

Kolorowe obrączki nie zawsze są plastikowe, choć często nazywamy je "plastikami", np. bielikom i sokołom wędrownym zakłada się zwykłą i kolorową metalową obrączkę.
Kolorowe obrączki nie zawsze są obrączkami! Poprawna nazwa to kolorowe znaczniki, bo oprócz obrączek są to też: obroże, znaczki skrzydłowe i znaczki dziobowe. W Polsce stosowane są kolorowe obrączki (czasami z flagami, u siewek), obroże i znaczki skrzydłowe (➙ o znakowaniu błotniaków łąkowych).

Na podanej stronie znajdziemy też podstawowe informacje, na co zwrócić uwagę przy odczytywaniu kolorowej obrączki. Przedstawię kilka z nich, wg mnie tych najważniejszych:
- wiedz że ptaki mogą być oznakowane: obrożami szyjnymi, jedną lub kilkoma obrączkami nożnymi z kodami, kombinacją wielu kolorowych obrączek, znaczkami skrzydłowymi czy też znaczkami dziobowymi. Nazywamy to typem kolorowej obrączki.
- musisz odnotować kolor kolorowej obrączki oraz napisany na niej kod. Czasem może to też być kombinacja wielu kolorowych obrączek (ewentualnie z indywidualnymi kodami) na poszczególnych partiach nogi (lewa lub prawa noga; skok lub goleń)
- wszystkie oficjalnie zaobrączkowane ptaki noszą również metalową obrączkę. Czasem ta metalowa obrączka stanowi część kombinacji, więc ważne jest również odnotowanie pozycji tej metalowej obrączki.

Na stronie Marcina Fabera (jednego z producentów kolorowych obrączek), znajdziecie test porównujący czytelność ciemnych znaków na jasnym tle vs jasnych znaków na ciemnym tle.

Nasz zespół zakłada kolorowe obrączki następującym gatunkom:

mewy białogłowe (kolonia mew białogłowych, wszystkie osobniki)
śmieszki (wszystkie osobniki)
bociany białe (na przemian z obr. typu ELSA)
dzwońce (wszystkie osobniki)
błotniaki łąkowe (kolorowe obrączki, wszystkie osobniki)
łabędzie krzykliwe (obroże, wszystkie osobniki)
łabędzie nieme (wybrane osobniki)
pustułki (wybrane osobniki)
bogatki (wybrane osobniki)
modraszki (wybrane osobniki)
krzyżówki (wybrane osobniki)

Jak widać, nie zakładamy kolorowych obrączek wszystkim możliwym osobnikom, u części gatunków zakładamy tylko tym wybranym. To dlatego, że ten typ obrączki jest po prostu droższy od metalowej (którą też zawsze musimy założyć, bez względu na kolorową obrączkę). ➙cennik kolorowych obrączek i cennik metalowych obrączek. Na przykład metalowa obrączka na sikory kosztuje 0,22 zł, a plastik na ten sam gatunek - 1,20 zł. W naszych statystykach można popatrzeć ile rocznie obrączkujemy bogatek czy modraszek. Oczywiście obrączki na mewy są droższe - komplet = 4,63 zł (met-0,88 zł + plast-3,75 zł), ale obrączkujemy kolorowo wszystkie złapane mewy, bo dają niewyobrażalną ilość wiadomości powrotnych, w porównaniu z sikorami. To powoduje, że nakład pracy i pieniędzy zwraca się w postaci osiągnięcia odczytów w bardzo krótkim czasie. Na dodatek te odczyty potrafią być bardzo różnych miejsc (nie to co u łabędzi 😜).